Duorastat 20.5.2021
Sámi (Lappi) doronageahčastat almmustuhttojuvvo jorgalussan okte vahkus.
Buohkat, geat orodit Sámis (Lappis) galget ohcalit destema várás vuollegis šielmmáin, unnánašge infekšuvnna dávdamearkkaid almmáiduvadettiin.
Áigeguovdilis liŋkkat:
Sámi (Lappi) virggálaš rávvagat koronavirusnjoammuma vávji mátkkošteaddjái (dušše suomagillii)
DBL: Mátkkošteapmi ja koronaviruspandemiija (dušše suomagillii)
DBL: COVID-19-boahkuhemiid ovdáneapmi (dušše suomagillii)
Sámi (Lappi) buohccedikšunbiire
Guovtti vahku almmáiduvvanlohku (3.5.–16.5.) lea 9,4/100 000 orru.
Ovtta vahku almmáiduvvanlohku(10.5.–16.5.) lea 3,4/100 000 orru.
Dán olis almmáiduvvanlohkui gullet maid dat dáhpáhusat, main olbmo ruovttubáikegoddi lea buohccedikšunbiirre olggobealde. Dan dihte lohku sáhttá spiehkastit DBL statistihkain, main mielde eai lohkkojuvvo olgobáikegotti olbmot.
Lappilaččat leat dáiban epidemiija duostumis hui bures oba pandemiija áigge – ovttas sáhttit dás maŋás dorvvastit máhccama normála dillái nu ahte háhkat alla boahkuhangokčevašvuođa buot ahkejoavkkuin
Nohkavaš vahku Sámi (Lappi) buohccedikšunbiirre viidodagas gávnnahuvvui okta njoammun. Dat fuomášuvvui Sallas ja njoammun lei álgoálggus buohccedikšunbiirre olggobealde. Mannan vahku (vahku 19) Sámi (Lappi) buohccedikšunbiirre viidodagas gávnnahuvvoje oktiibuot njeallje njoammuma. Koronavirusdeasttat dahkkoje viidodagas oktiibuot 2812 stuhka, ja dain hoahppoantigenadeasttat ledje 2697. Positiivvalaččaid oassi dahkkojuvvon deasttain lei 0,14 proseantta.
Sámi buohccedikšunbiire lea lihkostuvvan koronavirusepidemiija duostumis bures oba pandemiija áigge. Sihke olbmot, fitnodagat ja servošat leat čatnasan hui bures koronaduostunrávvagiidda, dego ovdamearkka dihte muohtomáskkaid atnui ja dorvogaskkain fuolaheapmái. Lappilaččaid givrodahkan leanai leamaš doaibma, mii lea vuođđuduvvan duohtaáššái ja dihtui. Dán ovdamearkkalaš doaimma ánssus servodat lea váldoáššálaččat sáhttán doaibmat viidodagas oalle rahpasit.
Dás maŋás lea hui guovddášlaš, ahte oažžut hui alla boahkuhangokčevašvuođa buot lappilaš olbmuid oasis. Dál boahkuheamit leat ovdánan bures ja juo boahkuhuvvon ahkejoavkkuin boahkuhangokčevašvuohta lea allat , measta 90 proseanta. Lea hui dehálaš, ahte boahkuhangokčevašvuohta loktana visot ahkejoavkkuin alladin, goas koronainfekšuvdnii laktásit fuopmášahtti unnit duođaš buohccán ja buohccedikšundárbu. Alla boahkkungokčevašvuođain sáhttit dorvvastit servodaga rahpaseami sihke váikkuhit dasa, ahte beassat normála dillái nu jođánit go vejolaš.
Boahkuheami gokčevašvuođa dilli Sámi (Lappi) buohccedikšunbiirres 17.5.2021: Sámi buohccedikšunbiirre viidodaga álbmogis boahkuheami 1. addosa oažžun olbmot leat 36 proseantta ja 2. addosa oažžun leat 8,9 proseantta. Oba Suoma álbmogis 1. addosa oažžun olbmot ledje 37,9 proseantta ja 2. addosa oažžun 5,1 proseantta.
Sámi buohccedikšunbiirres gávnnahuvvon koronadáhpáhusat vahkkosaččat
Vahkku 18: 7 dáhpáhusa
Vahkku 19: 4 dáhpáhusa
Vahkku 20 (nohkavaš vahkku): 1 dáhpáhusa (20.5. d. 12.45 rádjái)
Buot buohkanassii Sámi buohccedikšunbiirre čájánasváldinčuoggáin dahkkojuvvon deasttaid vuođul leat gávnnahuvvon 790 dáhpáhusa. Lohkui gullet maid olgobáikegotti olbmot.
Infekšuvnnaid duostunovttadat
***
Oarjebađaeatnama buohccedikšunbiire
Oarjebađaeatnama buohccedikšunbiire lea epidemiija jođálnuvvanmuttus.
Guvllolaš pandemiijabargojoavku: vuođđodássái sirdáseapmi lahkona
Oarjebađaeatnama guvllolaš pandemiijabargojoavku lea árvvoštallan guovllu epidemiijadili. Guovtti vahku almmáiduvvanlohku lea iluin dadjat luoitán. Vahku 18 almmáiduvvan lei 80/100 000 (19.5.2021). Norrbottenis gávnnahuvvoje mannan vahku 1016 njoammuma ja almmáiduvvan lea s. 800/100 000. Lagamusat Ruoŧa alla dihttonlogu dihte bargojoavku geahčai, ahte vuođđomuttu kritearat eai vel dieva, nu ahte guovlu joatká epidemiija jođálnuvvanmuttus čuovvovaš vahku.
Vahku 19 gávnnahuvvoje 11 dáhpáhusa. Nohkavaš vahku leat gávnnahuvvon guokte njoammuma. Goappašat njoammumat gávnnahuvvoje Giemas ja dáhpáhusat leat sierránásat, eaige laktás ovddit njoammungollosiidda.
Almmáiduvvama luoitin dahká vejolažžan njoazes ja ceahkkálas burgima SDM rávvaga mielde. Ráddjehusaid burgin ii dárkkut epidemiija jávkama, muhto buot gustojeaddji ráddjehusat ja koronadorvorávvagat galget ein čavgadit joatkit. Dili jođánis vearráneami riska lea ein leame, man ferte váldit vuhtii.
MeXIT- Meri-Lappi (Mearra-Sápmi) Exit plána
Pandemiijabargojoavku gieđahalai čoakkámisttis MeXIT-plána, mas čoahkkananráddjehus burgojuvvo guovtti vahku ceahkkálastimiin 24.5. rájes. Epidemiijadili ovdáneapmi lunddolaččat mudde dan, sáhttágo burgin jođálnuhttojuvvot dehe šaddágo dat njoaziduvvot. Pandemiijabargojoavkku ulbmilin lea hálddahuvvon ráddjehusaid burgin, vai luopmobadjái plánejuvvon dáhpáhusat sáhtále ordnejuvvot.
Doavkkanaráddjehusa ávžžuhus litnu 24.5.2021 rájes 10 olbmui. Dáláš koronaráddjehusat ja -ávžžuhusat leat vuoimmis 6.6.2021 rádjái. Dat geahčaduvvojit čuovvovaš háve guvllolaš pandemiijabargojoavkku čoakkámis 26.5.2021.
Visot badjel logi olbmo álbmotdilálašvuođat ja almmolaš čoakkámat Oarjebađaeatnama viidodagas leat gildojuvvon Sámi guovlohálddahusdoaimmahaga mearrádusain seamma ládje 6.6.2021 rádjá. Dárkilit dieđut www.avi.fi.
Buot Oarjebađaeatnama gustojeaddji koronaávžžuhusat ja -ráddjehusat leat čohkkejuvvon deike sihke buohccedikšunbiirre fierbmesiidduide.
Boahkuhandoaimma joatkahuvvá gielddain dađi mielde go boahkut ožžojuvvojit. 36 % boahkuhanvuloš olbmuin leat Meri-Lappis boahkuhuvvon, go Suoma eará guovlluin gaskaárvu lea 38 %. Norrbottenis lea boahkuhuvvon sulaid 42 % álbmogis.
Oarjebađaeatnama guvllolaš pandemiijabargojoavku
Lassidieđuid addá: jođiheaddjinjunušdoavttir Jyri J. Taskila, 040 352 1097
Oarjebađaeatnama buohccedikšunbiirres gávnnahuvvon koronadáhpáhusat vahkkosaččat
Vahkku 18: 13 dáhpáhusa
Vahkku 19: 11 t dáhpáhusa
Vahkku 20 (nohkavaš vahkku): 2 dáhpáhusa (20.5. d. 9.37 rádjái)
Buot buohkanassii Oarjebađaeatnama buohccedikšunbiirre čájánasváldinčuoggáin dahkkojuvvon deasttaid vuođul leat gávnnahuvvon 683 dáhpáhusa.
Infekšuvnnaid duostunovttadat